Về làng chài cũ rích, hấp dẫn nhất thế giới ở vịnh Hạ Long - Ngao du

Làng chài Cửa Vạn.

“Có cả chục chiếc thuyền buồm được kết hoa ngũ sắc. Trai gái trên thuyền đan tay nhau, chèo thành từng hàng giữa mênh mông sóng nước, tứ bề trập trùng núi non để rước dâu. Đám cưới dân chài chúng tôi không gửi thiệp hồng, ngày cưới được xem là ngày hội của cả làng, ai cũng đến góp sức, phổ biến vui. Trẻ con tha đại dương ăn uống, chạy khiêu vũ trên các bè được nối vào nhau. Người to thi nhau hát giao duyên, hò đối, hát chèo các con phố râm ran cả một vùng sóng nước” - cụ ông Nguyễn Văn Hào, 72 tuổi, ở tổ 8, khu tái định cư, phố Hùng Thắng, thành phố Hạ Long (Quảng Ninh) bổi hổi nhớ lại ký ức về làng chài hấp dẫn nhất quả đât.

Làng chài cũ rích, hấp dẫn nhất thế giới

Trên chiếc thuyền cũ kỹ, ông Vũ Văn Hùng, Phó giám đốc HTX du lịch làng chài Hạ Long đưa chúng tôi ra thăm các làng chài trên vịnh Hạ Long và Bái Tử Long vào một ngày cuối tháng năm. Cái nắng đầu hè gay gắt rọi xuống mặt hồ, làm ánh lên những vệt sáng loang lổ trên những vách núi đá. Chiếc thuyền chầm lờ lững luồn qua những khe núi dựng đứng, trùng điệp. Sau gần 2 giờ lênh đênh, chỉ tay về phía trước ông Hùng nói: “Đây là làng chài Cửa Vạn, làng chài đẹp nhất quả đât”.

Thấp thoáng phía sau những ngọn núi, dần hiện ra những gia đình phổ quát màu dung nhan, được kết lại trên những chiếc bè nằm sát nhau, lưng tựa vào núi. Một sườn cảnh yên bình và đẹp đến mê li xuất hiện trước mắt. Xung quanh được núi bao bọc, không gian thanh bình của làng chài trên biển như một bức tranh thủy mặc được khắc họa rõ nét đến từng cụ thể. Làng chài Cửa Vạn được website du lịchJourneyetc.com đưa vào danh sách 16 ngôi làng cũ kĩ đẹp nhất quả đât (năm 2012).

Trước đây, Cửa Vạn là nơi sinh sống của gần nghìn ngư gia chuyên làm cho nghề chài lưới trên vịnh. Không chỉ là nơi cư trú của ngư gia trong vùng mà còn là trọng điểm văn hóa của số đông các làng chài khác trên vịnh Hạ Long và Bái Tử Long. “Cứ đến rằm Trung Thu là ngày hội làng, gần như dân cư trên vịnh dồn vào một chỗ đến đây vui chơi và ca hát. 

Đặc sắc nhất vẫn là màn hát giao duyên của các đôi nam nữ, rồi còn có hát ghẹo, hát chèo con đường... Đại chúng kết thuyền lại thành sàn diễn trên đại dương và vui chơi đến tận sáng. Yêu nhau, cưới nhau, sinh con đẻ cái đều trên thuyền, trên bè. Tuy lênh đênh, thiếu thốn mà lúc đấy thấy tình người nó gần cận và thân mật” - ông Vũ Văn Hùng hồi ức lại một thời hoàng kim của làng chài.

“Từ khi hình thành đã là dân cư của làng chài, hằng ngày theo ba má bắt con tôm, con cá kiếm sống qua ngày. Hỏi những người cao tuổi cũng không bạn nào biết làng chài có trong khoảng bao giờ, chỉ nghe các ông nói bản thân có tông tích là người Quảng Lặng (Quảng Ninh) thôi” - cụ Nguyễn Văn Hào, cho nhân thức. Theo tìm hiểu của các nhà khảo cũ kĩ, làng chài Cửa Vạn là cả một kho tàng lịch sử, những bí ẩn của một nền văn hóa rực rỡ mang đậm dấu ấn của những dân cư đại dương thời tiền sử được khai quật tại một vài hang động gần làng chài, trong đó có hang Tiên Ông.

Không chỉ có phong cảnh hữu tình nhưng mà con người nơi đây cũng chất phác, mặn mà như được trộn lẫn giữa nắng, gió và vị mặn của đại dương. Cửa Vạn sớm biến thành điểm đến tham quan thú vị trên bản đồ du lịch nhân loại. Lúc trước, hàng năm Cửa Vạn đón hơn 1 triệu lượt khách tới tham quan. Sau khi được đắm bản thân mình trong khung cảnh an toàn và thơ mộng, phổ biến du khách vẫn muốn được quay lại để mày mò phổ biến hơn về loài người và mảnh đất nơi đây.

Ông Vũ Văn Hùng và những hình ảnh về làng chài.

“Chon von” làng chài

Chiến thuyền bé dại lại nhẹ nhàng lach chính mình qua những vách núi đá vôi để đưa chúng tôi tới làng chài Vung Viêng, một ngôi làng nằm ẩn bản thân trong thung lũng núi trên vịnh Bái Tử Long. Vung Viêng không chỉ nhiều người biết đến về vẻ đẹp hoang sơ mà còn nhiều người biết đến với vật phẩm ngọc trai hảo hạng. Vung Viêng cũng là trung tâm kinh tế, sắm sửa, trao đổi của cả khu Cặp Dè (bao gồm khu Cống Đỏ, Cống Đầm, Cặp La và Vung Viêng).

Nhân tố ngạc nhiên nhất khi đến với Vung Viêng là chiếc “cổng làng”, Hang xuyên thủy đã tạo nên một chiếc cổng kỳ vỹ nằm giữa muôn trùng sóng nước. “Xưa kia, dân làng chỉ cần chèo thuyền ra đến cổng là quay trở về, do cá ở cổng làng phổ quát vô thiên lủng, chưa kịp thả lưới xuống thì cá đã dancing cả lên mạn thuyền” - cụ Nguyễn Văn Hiệp, ngư dân cao tuổi nhất trong làng kể lại.

Các nhà khảo cổ lỗ đã sắm thấy những mảnh đồ gốm có niên đại hàng trăm năm, khi thủy triều xuống, một số nơi vẫn lộ lên những móng nhà được cho là của người xưa để lại. Bí quyết thương Cảng Vân Đồn không tới 2 giờ căng buồm, Vung Viêng chính là nơi tập trung của các lái buôn trong và ngoài nước làm cho nơi trú chân và tránh bão trước khi cập bến Hoa phượng đỏ Vân Đồn.

“Vung Viêng được đọc là “vông vênh” cũng có nghĩa là “chênh vênh” như cuộc sống của dân chài chúng tôi luôn lênh đênh cùng sóng nước. Phận người cũng chon von như phi thuyền, lúc sóng phệ gió bự thì nghiêng té, ngả nghiêng, cũng có thể chìm bất kỳ lúc nào. Vung Viêng chính là nơi che chở cho nhưng thân phận nhỏ bé của dân chài trước phong ba bão táp. Là nơi chốn mua về của con dân trên vịnh Bái Tử Long này” - cụ Hiệp mắt rơm rớm khi nói về Vung Viêng.

Hàng năm, Vung Viêng đón hàng triệu lượt khách đến thăm quan, nhưng thời gian cách đây không lâu số lượng khách đến với các làng chài trên vịnh đang giảm dần. Năm 2014, UBND tỉnh giấc Quảng Ninh quyết định di dời các làng chài trên vịnh Hạ Long và Bái Tử Long lên định cư trên bờ tại khu tái định cư thuộc phường Hùng Thắng (TP Hạ Long) bởi nguyên do bình yên và vệ sinh không gian vịnh. Các làng chài hiện chỉ còn lẻ loi những ngôi công trình đóng then cài. Có một số ít cư dân được ra chèo thuyền cho du khách vãn lai mà đến tối lại phải vào bờ.

Làng chài Vung Viêng.

“Làng chài giờ chỉ còn trong ký ức, những ngôi nhà vô hồn lênh đênh cùng sóng nước. Đa dạng du khách đến đây đã không bằng lòng bởi vì cảm giác đơn lẻ khi tham quan những di tích còn sót lại. Chúng tôi cũng đã yêu cầu với UBND tỉnh giấc để có hướng bảo tồn và tạo ra tiềm năng du lịch của các làng chài cổ hủ trên vịnh và tạo công ăn việc khiến cho ngư gia khi được chuyển lên bờ” - ông Vũ Văn Hùng, Phó giám đốc HTX làng chài du lịch Hạ Long, nói.

Ánh nắng chiều le lói qua những vách đá, phi thuyền vẫn dịu dàng rẽ sóng đưa chúng tôi tham gia bờ. Những làng chài dần từ trần sau những ngọn núi, màn đêm dần buông xuống bao trùm cả một khoảng không vô định. “Làng chài sẽ được hồi sinh, tôi sẽ dành quãng đời còn lại để gây dựng lại và giữ giàng bản nhan sắc của những làng chài “tiền sử” này” - Nói đoạn, ông Hùng cất cao giọng, hò một đoạn hò đại dương cho chúng tôi nghe. Giọng hò của ông âm vang cả một vùng sóng nước, như thấm qua những kẽ đá của muôn trùng núi non, cũng giống như lời hứa hẹn của ông với làng chài trên vịnh.

“Cao nhất là núi Vung Viêng

Thấp nhất là hồ, cao hơn là trời”…

Bà Nguyễn Thị Bảo, Chủ toạ Hiệp hội Ngao du tỉnh giấc Quảng Ninh cho biết: Chủ trương di dời dân từ các làng chài trên vịnh Hạ Long trong năm 2014 của UBND tỉnh giấc Quảng Ninh là chủ trương đúng, nhằm hạn chế tạo động tiêu cực đến vịnh Hạ Long, cùng lúc giúp ngư dân và con em có yếu tố kiện học hành, chăm bẵm sức khỏe.  Những làng chài cũ rích trên vịnh Hạ Long và Bái Tử Long có một bề dày văn hóa trong khoảng rất lâu đời, đây cũng là một vật phẩm ngao du đồng đội rất dị nằm trong lòng di sản. Đang có các công ty cùng phối phù hợp giúp dân làng chài tạo dựng lại nghề nuôi trồng thủy sản quy mô bé nhỏ và vững bền. Ông Tăng Văn Phiến, Chủ nhiệm HTX Ngao du làng chài Hạ Long cho biết: Trong đề án “Phục dựng lại làng chài cổ hủ” gửi các cơ quan tác dụng có yêu cầu phương án “Mỗi làng chỉ để khoảng 20 nóc nhà, với 2-3 ngư gia trẻ/nhà, vừa chèo đò đưa khách đi thăm, vừa nuôi thủy sản - như một sinh kế, cùng lúc là điểm thăm quan của du khách. Sau giờ hành chính, các mái ấm phải tham gia bờ, cùng lắm chỉ để lại một người chăm sóc”.

Tham khảo thêm: bán chung cư 89 thịnh liệt